Táo bón chức năng ở trẻ em: Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý đúng

Táo bón chức năng ở trẻ em là một tình trạng rối loạn tiêu hóa khá phổ biến, đặc biệt là ở giai đoạn trẻ bắt đầu ăn dặm hoặc bước vào tuổi mẫu giáo. Khác với táo bón do bệnh lý, táo bón chức năng không liên quan đến bất kỳ tổn thương thực thể nào ở đường ruột, nhưng lại có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của trẻ nếu không được xử lý đúng cách. Bé thường đi ngoài cách ngày, rặn đỏ mặt, quấy khóc mỗi lần vào nhà vệ sinh hay sợ đi ngoài vì đau. Bài viết dưới đây sẽ giúp mẹ hiểu rõ hơn về táo bón chức năng, nhận biết đúng các dấu hiệu cũng như nắm được các giải pháp hiệu quả và an toàn để cải thiện tình trạng này cho bé.

Táo bón chức năng ở trẻ em là gì?

Táo bón chức năng là khái niệm dùng để chỉ tình trạng táo bón xảy ra mà không có bất kỳ nguyên nhân nào về mặt bệnh học như dị tật ruột, tổn thương hậu môn hay bệnh lý thần kinh. Nói cách khác, đây là dạng táo bón do các yếu tố liên quan đến chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt hoặc yếu tố tâm lý gây ra. Tình trạng này thường gặp ở trẻ từ 6 tháng tuổi đến 5 tuổi, bởi đây là thời điểm cơ thể đang làm quen với thực phẩm mới và thay đổi môi trường học tập.

Trẻ được cho là táo bón chức năng khi có ít nhất hai trong các triệu chứng: đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần, phân khô cứng hoặc rặn nhiều khi đi ngoài, có hiện tượng són phân, hoặc tiền sử từng nhịn đi ngoài do sợ đau. Do không có nguyên nhân thực thể nên táo bón chức năng có thể cải thiện được bằng cách điều chỉnh chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng, mà không cần can thiệp thuốc kéo dài.

Dấu hiệu nhận biết táo bón chức năng ở trẻ

Dấu hiệu táo bón chức năng có thể không giống nhau giữa các trẻ, nhưng phần lớn đều có những biểu hiện khá rõ ràng. Một trong những đặc điểm dễ nhận biết là số lần đi ngoài của trẻ giảm rõ rệt, thường dưới 3 lần mỗi tuần. Khi đi ngoài, bé thường rặn đỏ mặt, khó chịu, thậm chí khóc hoặc la hét vì đau. Phân thường khô, rắn, đóng thành khuôn cứng hoặc thành từng viên nhỏ như phân dê, đôi khi có kèm vệt máu do rách hậu môn khi rặn mạnh.

Ngoài ra, trẻ bị táo bón chức năng có thể xuất hiện hiện tượng són phân không kiểm soát, tức là phân nhỏ dính vào quần mà trẻ không biết, nguyên nhân là do phân ứ đọng lâu ngày trong trực tràng.

Trẻ cũng có thể bị chướng bụng, đầy hơi, ăn uống kém, hay từ chối ăn vì bụng khó chịu. Một số bé lớn hơn còn có biểu hiện nhịn đi ngoài, sợ vào nhà vệ sinh hoặc cố tình nhịn vì sợ đau, điều này lại càng khiến tình trạng táo bón nặng thêm. Việc theo dõi phân và thói quen đi vệ sinh hằng ngày của trẻ sẽ giúp mẹ phát hiện sớm và có hướng can thiệp kịp thời.

Nguyên nhân gây táo bón chức năng ở trẻ em

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến táo bón chức năng ở trẻ em, trong đó phổ biến nhất là do chế độ ăn uống thiếu cân đối. Trẻ nhỏ thường có xu hướng kén ăn rau, trái cây, các thực phẩm giàu chất xơ. Khi khẩu phần ăn chủ yếu là tinh bột, đạm, sữa mà thiếu chất xơ thì phân sẽ trở nên khô cứng và khó đi tiêu hơn.

Uống ít nước cũng là nguyên nhân thường gặp khiến trẻ bị táo bón chức năng, đặc biệt vào những ngày nắng nóng do trẻ vận động nhiều nhưng lại không được bổ sung đủ nước. Thiếu nước khiến phân bị rút nước khi qua đại tràng, trở nên đặc và khô. Ngoài ra, việc lười vận động, ngồi quá lâu một chỗ như xem tivi, chơi điện thoại cũng khiến nhu động ruột giảm, làm chậm quá trình di chuyển của phân trong ruột.

Một nguyên nhân đáng chú ý khác là thói quen nhịn đi vệ sinh. Trẻ có thể nhịn vì mải chơi, không muốn rời khỏi hoạt động đang tham gia, hoặc sợ đau do lần đi ngoài trước. Việc nhịn này lâu dần tạo thành vòng luẩn quẩn: phân ứ đọng càng lâu càng khô cứng – khi đi sẽ càng đau – bé lại càng sợ và tiếp tục nhịn.

Bên cạnh đó, thay đổi thói quen sinh hoạt như chuyển từ bú sữa sang ăn dặm, đi nhà trẻ, thay đổi môi trường sống cũng có thể gây ra táo bón chức năng, do cơ thể trẻ chưa kịp thích nghi. Một số trẻ thiếu vi chất như magie, kẽm hoặc lợi khuẩn cũng dễ bị rối loạn tiêu hóa dẫn đến táo bón.

Cách xử lý và phòng ngừa táo bón chức năng ở trẻ

Xử lý táo bón chức năng ở trẻ em đòi hỏi sự kiên trì trong việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt và dinh dưỡng cho bé. Việc đầu tiên mẹ nên làm là cải thiện khẩu phần ăn hằng ngày, bằng cách tăng cường rau xanh, trái cây chín và thực phẩm giàu chất xơ vào thực đơn của bé. Những loại quả như chuối chín, bơ, lê, đu đủ, cam hoặc khoai lang rất tốt cho tiêu hóa và dễ chế biến các món ăn cho trẻ nhỏ. Đồng thời, cần hạn chế các thực phẩm gây táo bón như bánh kẹo, đồ chiên rán,…

Song song với việc bổ sung chất xơ, việc đảm bảo đủ nước cho bé cũng rất quan trọng. Nên chia nhỏ lượng nước ra cả ngày, không để bé quá khát mới uống. Nước lọc, nước trái cây pha loãng hoặc canh rau là những lựa chọn phù hợp để bổ sung cho trẻ.

Mẹ cũng nên tập cho bé thói quen đi vệ sinh đúng giờ, tốt nhất vào buổi sáng sau khi ăn sáng. Hãy tạo không gian vệ sinh thoải mái, không ép buộc, không trách mắng nếu bé chưa đi được ngay. Trẻ cũng cần được khuyến khích vận động mỗi ngày, như chạy nhảy, đạp xe, chơi ngoài trời, tất cả các hoạt động này đều giúp tăng nhu động ruột và hỗ trợ tiêu hóa cho trẻ.

Bên cạnh việc thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt, mẹ có thể cân nhắc sử dụng một số sản phẩm hỗ trợ giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, làm mềm phân và tăng cường lợi khuẩn đường ruột cho bé.

Men vi sinh SoleChild là một lựa chọn phổ biến và được nhiều chuyên gia khuyên dùng trong trường hợp táo bón ở trẻ em. Sản phẩm bổ sung 11 chủng lợi khuẩn thiết yếu cho đường ruột của trẻ, các lợi khuẩn thuộc 2 nhóm Lactobacillus và Bifidobacterium giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, thúc đẩy nhu động ruột hoạt động hiệu quả hơn.

Táo bón chức năng ở trẻ em là một vấn đề tiêu hóa thường gặp nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát và cải thiện được nếu mẹ hiểu đúng và có cách xử lý phù hợp. Chế độ ăn uống giàu chất xơ, thói quen sinh hoạt khoa học, môi trường vệ sinh thân thiện và bổ sung sản phẩm hỗ trợ đúng cách sẽ giúp cải thiện tình trạng này cho trẻ. Sự kiên nhẫn, quan tâm và đồng hành của mẹ chính là yếu tố then chốt để trẻ lấy lại nhịp sinh hoạt khỏe mạnh, phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tâm lý.

Mẹ còn bất kỳ thắc mắc nào về tình trạng táo bón ở trẻ, hãy gọi ngay đến hotline 1900989862 để được giải đáp ngay nhé!